Yüksek katlı yaşam alanlarında olmazsa olmaz bir ihtiyaç olan asansörler, bakım ve kontrol süreçlerinde yaşanan ihmaller nedeniyle ciddi kazalara neden olabiliyor. Peki, bir asansör kazasında hukuki sorumluluk kimde? Kat malikleri, apartman yöneticileri, bakım firmaları ve teknik kontrol kuruluşlarının yasal yükümlülükleri nelerdir?
Kat Malikleri ve Yöneticiler Ne Kadar Sorumlu?
Asansör kazalarında ilk sorumluluk, Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında apartman yönetimlerine ve dolayısıyla kat maliklerine aittir. Yönetim planına göre hareket etmek zorunda olan apartman yöneticisi, düzenli bakım yapılmasını sağlamak, periyodik muayeneleri takip etmek ve gerekli uyarıları ilgililere zamanında iletmekle yükümlüdür.
Bu yükümlülüklerin ihmal edilmesi durumunda, meydana gelen kazada maddi ve manevi zararların tazmininden doğrudan sorumlu olabilirler.
Bakım Firmalarının Yükümlülükleri ve Denetim Sorumluluğu
Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’ne göre, bina asansörleri yalnızca A tipi muayene kuruluşu tarafından onaylanmış firmalarca düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu bakım firmalarının yükümlülükleri şunlardır:
- Ayda en az bir defa bakım yapmak
- Yıpranma, aşınma veya arıza riskine karşı önleyici müdahalelerde bulunmak
- Bakım formunu eksiksiz şekilde düzenlemek ve yönetime sunmak
- Tespit edilen arızalara dair raporları anında bildirmek
Eğer bakım firması bu görevlerinden herhangi birini yerine getirmez ve bu ihmal sonucu kaza meydana gelirse, firma hem idari hem de cezai sorumlulukla karşılaşır.
Periyodik Kontrol ve Kırmızı Etiket Riski
Belediyeler ve ilgili idareler tarafından belirlenen Yetkili Muayene Kuruluşları yılda bir kez asansörleri denetlemekle yükümlüdür. Bu kontrol sonucunda:
- Yeşil Etiket: Güvenli
- Mavi Etiket: Hafif kusurlu
- Sarı Etiket: Kusurlu
- Kırmızı Etiket: Kullanımı tehlikeli
olarak sınıflandırma yapılır. Kırmızı etiketli bir asansörün kullanılmaya devam edilmesi halinde, bina yönetimi ve sorumlu kişiler ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.
Kaza Durumunda Hukuki Süreç Nasıl İşliyor?
Asansör kazasında bir yaralanma ya da ölüm meydana gelirse, savcılık derhâl soruşturma başlatır. Bu süreçte:
- Apartman yönetiminin bakım kayıtları incelenir
- Muayene raporları ve etiket durumları kontrol edilir
- Bakım firmasının görevlerini yerine getirip getirmediği araştırılır
- Varsa güvenlik kameraları ve tanık beyanlarına başvurulur
İhmali tespit edilen taraflara taksirle yaralama veya taksirle ölüme sebebiyet verme gibi suçlamalar yöneltilir. Ayrıca mağdur yakınlarının açabileceği tazminat davaları da söz konusu olur.
Yöneticilere ve Firmalara Düşen Önlemler
Kazaları önlemek için aşağıdaki adımlar mutlaka yerine getirilmelidir:
- Yıllık muayene ve aylık bakım işlemleri düzenli olarak takip edilmeli
- Her bakım sonrası form imzalanıp yönetimce dosyalanmalı
- Kırmızı veya sarı etiket alınması durumunda asansör kullanıma kapatılmalı
- Bakım firması seçerken yetki belgeleri ve referanslar sorgulanmalı
Yüksek katlı yaşamın vazgeçilmez parçalarından olan asansörler, güvenli kullanım için ciddi bir takip ve denetim gerektiriyor. Gerek bina yöneticilerinin gerekse bakım firmalarının yasal yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmesi, olası kazaların önüne geçilmesinde büyük rol oynuyor. Aksi durumda ise, hukuki ve maddi sonuçlar kaçınılmaz hâle geliyor.
